§3. Көмірсулардың қасиеттері және қызметі
Тіршілік үшін организмге күш, қуат беретін заттардың маңызы зор. Оларға көмірсулар, нәруыздар, майлар және АТФ жатады
Ағза үшін маңызды моносахарид - глюкоза
Энергия көзі
Глюкоза – жасушаларға тікелей энергия беретін негізгі көмірсу. Оның тотығуы кезінде АТФ (аденозинтрифосфат) түзіліп, барлық жасушалар мен ағзаның қызметі үшін қажет энергия өндіріледі.
Мидың негізгі энергия көзі
Миға қажетті энергияның басты бөлігі глюкозадан алынады. Мидың қалыпты жұмыс істеуі үшін тұрақты түрде қан арқылы глюкоза жеткізіліп отыруы керек.
Гликоген түрінде қор жинау
Артық глюкоза бауыр мен бұлшық еттерде гликоген түрінде сақталады. Бұл ағзадағы энергияның резерві ретінде қызмет етеді және қажеттілік туындағанда (мысалы, аштық немесе физикалық жүктемелер кезінде) гликоген қайтадан глюкозаға ыдырап, энергия көзіне айналады.
Қан қантын реттеу
Глюкоза қан қант деңгейін тұрақты ұстауға көмектеседі. Инсулин және глюкагон гормондары глюкозаның қандағы концентрациясын реттейді, бұл дұрыс энергетикалық тепе-теңдікті сақтауға маңызды.
Биосинтез процестеріне қатысу
Глюкоза көмірсулардың басқа түрлерін, майлар мен аминқышқылдарды синтездеу үшін қажетті шикізат болып табылады. Осылайша, глюкоза ағзадағы әртүрлі метаболикалық процестерге жанама түрде қатысады.
Дисахаридтер
Сахароза
Түссіз кристал зат. Химиялық формуласы С12Н22О11.
Лактоза
Басқаша сүт қанты деп те атайды. Галактоза және глюкоза қалдықтарынан тұрады. Ана сүті мен сүтқоректілер сүтінің негізгі құрамдас бөлігі. Лактоза кальцийдің сіңірілуін жеңілдетеді.
Үйге тапсырма: Жаңа терминдерді және олардың анықтамаларын жаттау
