Тақырып: §38
Мембраналы өзектер арқылы диффузиялану
Зарядталған молекулалар өздігінен липидті мембранадан өте алмайды. Олар белгілі лигандпен әрекеттесе отырып, ерекше нәруыз трансглюкозалардың есебінен жүзеге асады.


Транслоказалар - тасымалданатын заттардан біраз айырмашылығы бар интегралды нәруыздар.


Селективті өзектердің бөлінуі
Хемосезімтал
Бұл өзектер сыртқы немесе ішкі ортада белгілі бір химиялық зат пайда болғанда ашылады. Мысалы, иіс сезгенде, тілде дәм сезгенде немесе нейрондардағы сигналдар кезінде белгілі бір иондар осындай өзектер арқылы өтеді. Хемосезімтал өзектер химиялық заттың концентрациясын "сезіп," оны жасушаға өткізеді.
Мысал: Жүйке жасушаларында ацетилхолин деген зат бөлінген кезде, ол хемосезімтал өзектерді ашып, иондардың өтуіне мүмкіндік береді, нәтижесінде жүйке импульсі беріледі.
Потенциалсезімтал
Бұл өзектер жасуша ішіндегі және сыртындағы электрлік потенциал (зарядтар айырмашылығы) өзгерген кезде ашылады. Мысалы, жүйке жасушасында импульс тарағанда, потенциалсезімтал өзектер ашылып, иондардың жасуша мембранасы арқылы жылдам өтуіне мүмкіндік береді.
Мысал: Жүрек немесе бұлшықет жасушалары электр сигналдары арқылы жұмыс істегенде, потенциалсезімтал өзектер арқылы иондар жылдам қозғалады, бұл бұлшықеттің жиырылуын тудырады.
Механосезімтал
Бұл өзектерге қысым, созылу немесе басқа механикалық әсерлер түскенде ашылады. Олар механикалық әсерді "сезіп," иондардың ішке немесе сыртқа өтуіне мүмкіндік береді. Механосезімтал өзектер бізге жанасу, қысым, және дыбыс толқындарын сезуге мүмкіндік береді.
Мысал: Терідегі сезімтал жасушалар қысым немесе жанасу түскенде механосезімтал өзектерді ашады, сол арқылы біз жанасу сезімін сеземіз.
Үйге тапсырма: Селективті және селективсіз мембраналық өзектерді салыстыру
Made on
Tilda