Бұл критерий екі не одан да көп мәліметтер жиынының арасындағы сәйкестікті, яғни олардың арасындағы тәуелділікті тексеруге көмектеседі.

Егер зерттеуші екі белгінің арасындағы тәуелділікті тексергісі келсе, ол Пирсонның критерийін қолдана алады. Мысалы, белгілі бір аурудың жыныс бойынша таралуы тәуелді ме? Мұнда Пирсонның χ² критерийі қолданылады.

Пирсонның критерийі күтілетін және бақылау нәтижелері арасындағы айырмашылықты тексереді. Егер алынған айырмашылық жеткілікті үлкен болса, зерттеуші нәтижелер арасында тәуелділік бар деп айта алады.

Бір мектепте ер және қыз балалардың әртүрлі спорт түрлерімен айналысуы зерттеледі. Егер ер балалар футболмен көбірек айналысса, ал қыз балалар гимнастикамен көбірек айналысса, зерттеуші χ² критерийін қолданып, мұндай айырмашылық кездейсоқ емес екенін тексеруі мүмкін.

Бұл критерий екі топтың орташа мәндері арасында айырмашылық бар-жоғын тексеру үшін қолданылады.

Стьюденттің критерийі көбінесе екі тәуелсіз топтың мәліметтерін салыстыру үшін қолданылады. Мысалы, ол ер балалар мен қыз балалардың бой ұзындықтарының орташа мәндері бір-бірінен айырмашылығы бар ма, соны тексеру үшін қолданылуы мүмкін.

Стьюденттің критерийі екі топтың орташа мәндері бір-бірінен айтарлықтай ерекшеленеді ме, жоқ па, соны анықтайды. Егер алынған t-критерий мәні белгілі бір шектен жоғары болса, онда екі топтың орташа мәндері арасында айырмашылық бар деп айтуға болады.

Егер зерттеуші екі топтың математика бойынша орташа бағаларын салыстырғысы келсе (мысалы, ер балалар мен қыз балалар), онда ол Стьюденттің критерийін қолдана алады. Егер айырмашылық шынымен бар болса, онда ол статистикалық маңыздылыққа ие болады.