Тақырып: §68
белгілердің өзгеруіндегі вариациялық қатарлар
белгілердің өзгеруіндегі вариациялық қатарлар
Модификация
Генотиптің өзгеруіне байланыссыз сыртқы орта жағдайларының әсерінен болған организм фенотипіндегі белгілердің өзгеруі.
"Ұзаққа созылған модификациялық өзгергіштікті" зерттеген ғалымдар
- Н.И.ВавиловҰзаққа созылған модификациялық өзгергіштік біртіндеп мутациялық өзгершітікке айналуы мүмкін деген тұжырым айтты
- Гофман мен СонеборнҰзаққа созылған модификациялық өзгергіштіктің аналық бойынша ұрпақтан ұрпаққа берілуі хромосомалардан тыс орналасқан құрамдас бөлігіне байланысты екенін көрсетті
- М.ЗияровБидай өсімдігінің үзаққа созылған модификациялық өзгергіштігін алды. Өсімдіктер белгілерінің дамуының жеке көрінісіне вариациялық қатар құру арқылы вариантын білу модификациялық өзгергіштікке жатады деді
Вариациялық қатар деген не?
Вариациялық қатар – бұл қандай да бір белгі бойынша алынған деректердің өсу немесе кему ретімен орналасқан жиынтығы. Ол зерттелетін объектілердің әртүрлілігін көрсетеді және олардың айырмашылықтарын анықтауға көмектеседі. Мысалы, егер сіз бір сыныптағы оқушылардың бойын өлшеп, олардың бойын ең кішісінен ең үлкеніне қарай реттесеңіз, бұл вариациялық қатар болады.
Мысалдар:
1. Оқушылардың бойы:
Сыныптағы оқушылардың бойы (см):
145, 150, 150, 155, 160, 160, 165, 170.
Вариациялық қатар:
Алма салмағы (грамм):
100, 120, 100, 140, 120, 100, 150.
Вариациялық қатар:
Мысалдар:
1. Оқушылардың бойы:
Сыныптағы оқушылардың бойы (см):
145, 150, 150, 155, 160, 160, 165, 170.
Вариациялық қатар:
- Бойы (см): 145, 150, 155, 160, 165, 170.
- Жиілігі:
- 145 см – 1 оқушы.
- 150 см – 2 оқушы.
- 155 см – 1 оқушы.
- 160 см – 2 оқушы.
- 165 см – 1 оқушы.
- 170 см – 1 оқушы.
Алма салмағы (грамм):
100, 120, 100, 140, 120, 100, 150.
Вариациялық қатар:
- Салмағы (г): 100, 120, 140, 150.
- Жиілігі:
- 100 г – 3 алма.
- 120 г – 2 алма.
- 140 г – 1 алма.
- 150 г – 1 алма.
- Зерттелетін деректерді реттеп, талдауға мүмкіндік береді.
- Орташа мәнді, медиананы, модусты және деректердің әртүрлілігін есептеуге көмектеседі.
- Графиктер мен диаграммалар жасау үшін пайдаланылады.
Дәптермен жұмыс
Үйге тапсырма
Формулаларды жаттау
