Тақырып: §94
Түр түзілу. түр түзілу механизмдері
Негізгі ұғымдар

Түр

Құрылысы мен атқаратын қызметтері ұқсас, шығу тегі бір, өзара шағылыса алатын, белгілі бір ортада тіршілік етуге бейімделген, өздеріне тән таралу аймағы бар даралар жиынтығы
Популяция
Бір түрге жататын белгілі бір таралу аймағында тіршілік ететін, еркін будандаса алатын, өсімтал ұрпақ беретін даралар жиынтығы.
Түр түзілу -
Өте күрделі, әрі ұзақ уақыт аралығын қамтитын эволюциялық процесс
Дивергенция – табиғи сұрыпталудың әсерінен түр немесе популяция ішіндегі даралардың белгілерінің ажырауы. Бұл эволюцияның жалпы заңдылығы, табиғатта жаңа түрлердің, туыстардың, кластардың пайда болуына әкелетін.

Симпатриялық түртүзілу - жаңа түрлердің пайда болуы қабаттасатын немесе сәйкес келетін аймақтары бар популяцияларда болатын түртүзілу әдісі. Бір аумақта тұратын популяциялар симпатриялық деп аталады

Аллопатриялық (географиялық) түртүзілу популяциялар арасында географиялық оқшауланғанда немесе түр ішіндегі ортаның күрт айырмашылығына байланысты пайда болады.

Дивергенция
Дивергенция – бұл эволюциялық процесс, онда бір ортақ ата-тектен шыққан организмдер әртүрлі ортаға бейімделу нәтижесінде морфологиялық немесе физиологиялық айырмашылықтар қалыптастырады.

Мысалдар. Дарвиннің шымшықтары: әртүрлі тұмсық пішіндері азық түріне бейімделудің нәтижесі.
Сүтқоректілердің аяқ-қолдарының түрленуі: адамдардың қолы, жарқанаттың қанаты, жыланның аяқ қалдықтары (гомологиялық мүшелер).
Конвергенция
Конвергенция – бұл эволюциялық процесс, онда әртүрлі ата-тектерден шыққан организмдер ұқсас орта жағдайына бейімделу нәтижесінде бір-біріне ұқсас белгілер мен қасиеттер қалыптастырады.
Мысалдар:
  • Дельфин (сүтқоректі) мен акула (балық): дене пішіндерінің ұқсастығы судың гидродинамикалық қасиеттеріне бейімделу нәтижесі.
  • Құстардың қанаттары мен көбелектің қанаттары (аналогиялық мүшелер).
Дәптермен жұмыс

Үйге тапсырма: 124 беттегі тапсырма

Made on
Tilda