Тақырып 34. Жануар ағзаларының қозғалу мүшелері

Біржасушалылардың қозғалу мүшелері. Біржасушалы жануарлар ағзалары суқоймаларда, ылғал жерлерде немесе басқа тірі ағзалар ішінде тіршілік етеді. Олардың басым бөлігінің қозғалу мүшесіне талшықтар (жгутики) жатады. Қоршаған сұйықтықта бұрама (винт) сияқты бұралған талшықтар дененің жануардың жалғыз жасушасын алға қозғалтады. Қозғалғыш бактериялардың қозғалу мүшесі біреу немесе көптеген талшықтар. Эукариоттарда көбінесе бір не екі, кейде одан көп, мысалы, 8 талшық болады . Қарапайымдардың тағы бір қозғалу мүшесіне кірпікшелер жатады. Олар құрылысы талшықтарға өте ұқсас, бірақ едәуір қысқа әрі көп болады. Біржасушалылардың үшінші әрі соңғы қозғалу тәсіліне жалган аяқтары жатады. Бұл уақытша өскіндері дененің кез келген бөлігінде түзілетін жасуша цитоплазмасының томпаюы .

Көпжасушалы омыртқасыздардың қозғалу мүшелері алуан түрлі. Олар жануар типіне байланысты. Құрттарда алғаш рет дербес бұлшық ет жасушалары пайда болады. Олар жабынмен (терімен) бірігіп кететін бұлшық еттерден қабат түзеді. Мүндай жүйені тері-бұлшық ет қапшығы дейді. Ұлуларда бұлшық ет жүйесі әсіресе басаяқтыларда (сегізаяқ) едәуір дамыған.
Буынаяқтыларда алғаш рет бұлшық еттердің жеке шоғыры пайда болады. Дененің бір сегменті қозғалу үшін бұлшық еттің белгілі бір шоғыры жиырылады, ал қалғандары демалып, энергияны үнемдейді.
Қарапайыдар
Денесі бір ғана жасушадан тұрады.
Қозғалу мүшелері: жалғанаяқ, талшық, кірпіше.Денесі бір ғана жасушадан тұрады.
Қозғалу мүшелері: жалғанаяқ, талшық, кірпіше.
Буынаяқтылар
•Денесі екі бөлімнен тұрады
•Денесі хитинмен қапталған
Бес жұп аяғы бар
Үйге тапсырма: Оқулықпен жұмыс
Made on
Tilda