11-с. 45-тақырып

Плазмиданың қасиеттері және олардың генетикалық клондауда қолданылуы. "клондау" ұғымы
Клондау деген не?
Бұл генетикалық тұрғыдан бірдей ағзаларды немесе жасушаларды жасау әдісі. Бұл әдіс табиғатта да, ғылымда да қолданылуы мүмкін. Табиғи клондау – мысалы, ағзалардың жасушаларының бөлінуі немесе өсімдіктердің вегетативті көбеюі. Ғылыми клондау – бұл арнайы технологиялардың көмегімен генетикалық материалды (ДНҚ) қолдану арқылы бірдей ағзаларды алу процесі.
Тетрациклинге төзімділік генін E. coli бактериясынан басқа бактерияға енгізу үшін генетикалық инженерияның стандартты әдістері қолданылады. Бұл процесс келесі кезеңдерден тұрады
Донор бактериядан қажетті генді бөліп алу

  • E. coli бактериясының ДНҚ-сынан тетрациклинге төзімділік гені (tetR) рестриктаза ферменттері арқылы бөліп алынады.
  • Рестриктазалар ДНҚ-ны арнайы нуклеотидтік реттіліктер бойынша кесіп, қажетті генді оқшаулайды.
Векторды дайындау

  • Плазмида да рестриктаза ферменттерімен кесіліп, геннің енгізілетін аймағы ашылады.
  • Плазмидада көбіне антибиотикке төзімділік маркері немесе басқа таңдау маркері болады.
Генді векторға енгізу (рекомбинантты ДНҚ жасау)

  • Лигаза ферментінің көмегімен тетрациклинге төзімділік гені плазмидаға қосылады. Бұл процесс гибридті (рекомбинантты) ДНҚ түзеді, ол енді қажетті генді тасымалдауға дайын.
Рекомбинантты ДНҚ-ны қабылдаушы бактерияға тасымалдау

  • Қажетті ген мен вектор бір-бірімен ДНҚ лигаза ферментінің көмегімен қосылады. Бұл рекомбинантты ДНҚ-ны қалыптастырады
Рекомбинантты ДНҚ-ны қабылдаушы бактерияға тасымалдау

  • Химиялық трансформация: Бактерияларды кальций хлоридімен өңдеп, қабықшасын өтімді ету.
  • Электропорация: Электр импульстары арқылы бактерия қабықшасының уақытша тесілуін қамтамасыз ету.
Трансформацияланған бактерияларды таңдау
  • Бактерияларды тетрациклин қосылған қоректік ортаға себеді.
  • Тек тетрациклинге төзімділік генін қабылдаған бактериялар өсіп шығады, ал генді қабылдамағандары өледі. Бұл таңдау әдісі рекомбинантты бактерияларды анықтап, бөліп алуға мүмкіндік береді.
Клондау түрлері
  • Табиғи клондау
  • Молекулалы клондау
  • Көпжасушалы организмдерді клондау (репродуктивті және ішінара)
Дебат (пікірталас)
Тақырып
Тақырып
"Клондаудың этикалық мәселелері"
Міндеттері
Міндеттері
Репродуктивті және терапиялық клондаудың пайдалы және даулы жақтарын талдау.
Клондаудың болашағы туралы жеке көзқарасты қорғау.
Топтар
Топтар
Бірінші топ: "Клондау – адамзаттың болашағы".
Екінші топ: "Клондау – қауіпті және этикаға жат".
Made on
Tilda