11-с. 50-тақырып
"Эпигенетика" ұғымы. Эпигенетика туралы жалпы түсініктер. эпигенетиканың молекулалық негіздері. адамдағы эпигенетикалық салдарлар. эпигенетика және эпигеномика
Эпигенетика деген не?
Эпигенетика биология ғылымының салыстырмалы түрде жаңа қалыптасқан бағыты, әлі де болса, генетика сияқты кең танымал емес. Ол генетиканың организмнің дамуы немесе жасушаның бөлінуі кезінде гендердің белсенділігінің тұқым қуалау өзгерістерін зерттейтін саласы. Эпигенетикалық өзгерістер кезінде ДНҚ нуклеотидтерінің реттілігі ауыстырылмайды. Басқаша айтқанда, эпигенетика ДНҚ реттілігі өзгермесе де, гендердің "қосылып" немесе "сөнуі" арқылы ағзаның қызметін реттейді
Эпигенетикалық механизмдер
Эпигенетика гендердің белсенділігін төмендететін немесе арттыратын бірнеше негізгі механизмдерді қамтиды
Эпигенетика ерекшеліктері
Генетикалық код өзгермейді
Эпигенетикалық өзгерістер генетикалық материалдың (ДНҚ-ның) нуклеотидтік тізбегін өзгертпейді.
Тұқым қуалау мүмкіндігі
Кейбір эпигенетикалық өзгерістер келесі ұрпақтарға берілуі мүмкін.
Реверсия мүмкіндігі
Эпигенетикалық өзгерістер қайтымды болуы мүмкін, яғни гендер қайта белсенділеніп, өз жұмысын жалғастыра алады.
Дәптермен жұмыс
Кестені толтырыңыз
“Тәжірибе кезінде ғалымдар тышқандардың бір тобының диетасын өзгертіп, олардың ұрпағында белгілі бір геннің өшіп қалғанын байқады. Ал басқа топта бұл өзгеріс болмады. Бірақ екі топтың ДНҚ тізбегі бірдей еді.”
Сұрақтар:
Сұрақтар:
- Бұл қандай құбылыс?
- Қай эпигенетикалық механизм қатысуы мүмкін?
- Бұл өзгеріс неге тұқым қуалады?
Жауабы
- Эпигенетикалық өзгеріс
- ДНҚ метилденуі немесе гистон модификациясы
- Эпигенетикалық белгілер митоз және мейоз арқылы берілетіндіктен
