6-с. 32-тақырып
ТАБИҒАТТАҒЫ ЗАТТАРДЫҢ БІР ТҮРДЕН ЕКІНШІ ТҮРГЕ ХИМИЯЛЫҚ ЖОЛМЕН ӨЗГЕРУІ
Химиялық реакция дегеніміз не?
Заттардың химиялық жолмен бір түрден екінші түрге өзгеруі барысында жаңа зат пайда болады. Бір түрден екінші түрге өзгеруді химиялық реакция дейміз. Нәтижесінде бастапқы заттардың ыдырауынан бірнеше жаңа зат пайда болады немесе екі және бірнеше заттан жаңа бір зат туындайды.
Табиғаттағы заттардың бір түрден екінші түрге өзгеруі. Химиялық жолмен түрдің өзгеруі алуан түрлі, оны жіктеумен химия ғылымы айналысады. Біз шегенің тот басқанын талай рет көрдік. Темір ауадағы оттекпен әрекеттесіп, ше- генің үстінде тот қабаты түзіледі (темір оксиді). Уақыт өте келе шеге пайдала- нуға жарамсыз болып қалады. Химиялық жолмен өзгеру барлық ағзада жүретін үдеріс. Алма алғашқы кезде қышқыл, жасыл түсті болады, кейін қызыл сарғыш түске еніп, дәмді
Арнайы шыны түтікке немесе стақанға ас содасының ұнтағын саламыз (шай қасықтың 1/4 бөлігі), оның үстіне 3-4 мл 9%-ды сірке қышқылының ерітіндісін (алма сірке қышқылы да болады) құямыз. Сонда соданың көпіршіктенгенін және газ көпіршіктерінің жарыла бастағанын байқаймыз. Бұл газдың бөлініп шығуы. Яғни көмірқышқыл газы. Оны да лелдеу үшін стақанның ішіне сіріңкенің жанып тұрған шырпысын ақырындап жақындатамыз. Ол тез арада сөніп қалады, себебі көмірқышқыл газы отты өшіреді. Жүргізген тәжірибе арқылы жаңа заттың көмірқышқыл газының (СО) пайда болғанын көрдік.
