108-тақырып. жұлынның құрылысы мен қызметі
Жұлын – орталық жүйке жүйесінің бір бөлігі, ол сопақша мидан басталып, омыртқа жотасының ішінде орналасады. Ол бүкіл денеден ақпарат қабылдап, оны миға жеткізеді және кері байланыс береді.
Жұлынның негізгі ерекшеліктері:
- Ұзындығы 42-45 см, жуандығы 1 см.
- Ақ зат пен сұр заттан тұрады.
- Сыртында үш қабаттан тұратын қабықша бар:
- Қатты қабық – механикалық қорғаныс жасайды.
- Өрмекші қабық – сұйықтық алмасуын реттейді.
- Жұмсақ қабық – жұлынды қоректендіреді.
Жұлынның көлденең кесіндісі:
- Сұр зат – көбелек пішінді, жүйке жасушалары (нейрондар) орналасқан.
- Ақ зат – жүйке талшықтары орналасқан, импульстарды тасымалдайды.
- Алдыңғы түбіршек – қозғалтқыш (моторлы) нейрондар өтеді.
- Артқы түбіршек – сезімтал нейрондар өтеді.
Жұлынның қызметі
Рефлекторлық.
Қарапайым рефлекстерді басқару (тізе рефлексі, қолды ыстықтан тарту)
Қарапайым рефлекстерді басқару (тізе рефлексі, қолды ыстықтан тарту)
Өткізгіштік.
Сезім мүшелерінен келген ақпаратты миға жеткізу, ал мидан бұлшықеттерге сигнал беру
Сезім мүшелерінен келген ақпаратты миға жеткізу, ал мидан бұлшықеттерге сигнал беру
Салыстыру кестесін толтырыңыз
Жұлынға хат!
Хатта жұлынның маңызды қызметтерін сипаттайды.
Мысал:
"Құрметті Жұлын! Сенің арқасында біз тез қозғала аламыз, ыстыққа жанасқанда қолымызды тартып үлгереміз. Сен біздің денеміздегі жасырын қаһармансың!"
Мысал:
"Құрметті Жұлын! Сенің арқасында біз тез қозғала аламыз, ыстыққа жанасқанда қолымызды тартып үлгереміз. Сен біздің денеміздегі жасырын қаһармансың!"
