118-тақырып. Жүректің өткізгіш жүйесі. Жүрек автоматиясының механизмі. Жүректегі қозудың өту жылдамдығы. Жүрек бұлшықеттерінің жиырылғыштығы
Жүректің өткізгіш жүйесі – жүрек импульстерін генерациялап, таратып, жүрек бұлшықетінің жиырылуын қамтамасыз ететін арнайы жүйке-бұлшықет құрылымдарының жиынтығы. Бұл жүйе жүрек жұмысының ырғақты және үйлесімді болуын қамтамасыз етеді.
Өткізгіш жүйенің негізгі элементтері
Өткізгіш жүйенің негізгі элементтері
Синоатриалды (СА) түйін – жүректің табиғи "пейсмекері", оң жақ жүрекшеде орналасқан. Ол жүрек импульстерін тудырады.
Атриовентрикулярлық (АВ) түйін – жүрекшелерден қарыншаларға сигнал өткізетін аймақ.
Гис шоғыры – жүрек импульсін қарынша бұлшықеттеріне жеткізетін талшықтар.
Пуркинье талшықтары – жүрек қарыншаларының бұлшықеттеріне импульсті тарататын соңғы бөлім.
Жүрек автоматиясының негізгі механизмдері:
- СА түйінінің мембраналық потенциалы біртіндеп өзгереді, белгілі бір шекке жеткенде әрекет потенциалы пайда болады.
- Кальций мен натрий иондары жасуша ішіне енгенде жүрек бұлшықеті қозады.
- Импульс АВ түйін арқылы қарыншаларға беріледі, содан кейін бүкіл жүрекке таралады.
Жүректегі қозудың өту жылдамдығы
Жүрек импульсі жүректің әртүрлі бөлімдерінде әртүрлі жылдамдықпен таралады:
Жүрек импульсі жүректің әртүрлі бөлімдерінде әртүрлі жылдамдықпен таралады:
- СА түйінде – 0,05 м/с
- АВ түйінде – 0,02-0,05 м/с (ең баяу тарайтын аймақ)
- Гис шоғыры мен Пуркинье талшықтарында – 2-4 м/с
- Қарыншалардың миокардында – 0,3-1 м/с
- Бұл айырмашылық жүректің синхронды жұмыс істеуіне мүмкіндік береді.
