122-тақырып. Полимеразды тізбек реакциясын (ПТР) қолдану
Полимеразды тізбек реакциясы (ПТР) – ДНҚ-ны амплификациялау (көбейту) әдісі, ол молекулалық биологияда, медицинада, криминалистикада және басқа салаларда кеңінен қолданылады. Бұл әдіс ДНҚ-ның шағын бөлігін миллиондаған көшірмеге дейін көбейтуге мүмкіндік береді.
Полимеразды тізбек реакциясын (ПТР) 1983 жылы американдық ғалым Кэри Муллис ойлап тапты. Ол бұл жаңалығы үшін 1993 жылы химия бойынша Нобель сыйлығын алды.
Бұл әдіс ДНҚ-ның аз ғана мөлшерінен оның көшірмелерін көбейтуге мүмкіндік беретін революциялық технология болып табылады.
Бұл әдіс ДНҚ-ның аз ғана мөлшерінен оның көшірмелерін көбейтуге мүмкіндік беретін революциялық технология болып табылады.
ПТР әдісін қолдану қадамдары
ДНҚ үлгісін алу
Науқастың қанынан, сілекейінен, терісінен немесе басқа биологиялық материалдардан ДНҚ бөлініп алынады.
Науқастың қанынан, сілекейінен, терісінен немесе басқа биологиялық материалдардан ДНҚ бөлініп алынады.
Қажетті реагенттерді қосу
ДНҚ-ны көбейту үшін арнайы ферменттер (ДНҚ-полимераза), праймерлер (бастапқы нуклеотидтер) және нуклеотидтер қосылады.
ДНҚ-ны көбейту үшін арнайы ферменттер (ДНҚ-полимераза), праймерлер (бастапқы нуклеотидтер) және нуклеотидтер қосылады.
ПТР циклі орындалады
- Денатурация (94-96°C) – ДНҚ тізбегі қыздырылып, екі жіпшеге ажырайды.
- Аннеалинг (50-65°C) – Праймерлер ДНҚ-ның қажетті бөлігіне қосылады.
- Элонгация (72°C) – ДНҚ-полимераза жаңа жіпшені синтездейді.
Көбейтілген ДНҚ талдау жасалады
- ПТР-дың нәтижесі гель-электрофорез әдісі арқылы тексеріледі.
- Кейбір жағдайларда флуоресцентті белгілер қолданылады.
