§54. Соматикалық және жыныс жасушасындағы хромосомалар жиынтығының айырмашылығы
Әрбір өсімдік пен жануарлар түрлеріне тұрақты хромосома саны тән.
Организмдерде жасушалардың екі категориясын ажыратады: соматикалық және жыныс (гаметалар). Соматикалық жасушалар барлық ұлпалар мен мүшелердің кұрамына енеді. Олардың ядроларында диплоидті (грек. ди- екі) екі еселенген хромосомалар жиынтығы болады . Ал жыныс жасушаларының ядросында (гамета) хромосомалар жиынтығы екі есе аз. Яғни жалғыз гаплоидті хромосомалар (грек. гаплос жалғыз) болады. Егер орамжапырақтың диплоидті жиынтығы 18 хромосома болса, онда гаплоидті жиынтығы 9 хромосома.
Организмдерде жасушалардың екі категориясын ажыратады: соматикалық және жыныс (гаметалар). Соматикалық жасушалар барлық ұлпалар мен мүшелердің кұрамына енеді. Олардың ядроларында диплоидті (грек. ди- екі) екі еселенген хромосомалар жиынтығы болады . Ал жыныс жасушаларының ядросында (гамета) хромосомалар жиынтығы екі есе аз. Яғни жалғыз гаплоидті хромосомалар (грек. гаплос жалғыз) болады. Егер орамжапырақтың диплоидті жиынтығы 18 хромосома болса, онда гаплоидті жиынтығы 9 хромосома.
Дәптермен жұмыс: Логикалық тапсырма
📌 Мәтінді мұқият оқып, сұрақтарға жауап беріңіз.
Мәтін:
Адам ағзасындағы барлық жасушалар екі үлкен топқа бөлінеді: соматикалық жасушалар және жыныс жасушалары. Соматикалық жасушаларға бұлшықет, жүйке, сүйек, тері және қан жасушалары жатады. Оларда 46 хромосома (2n, диплоидты жиынтық) болады.
Ал жыныс жасушаларына сперматозоид пен жұмыртқа жасушасы жатады. Бұл жасушалар мейоз арқылы түзіліп, 23 хромосомадан (n, гаплоидты жиынтық) тұрады. Ұрықтану кезінде сперматозоид пен жұмыртқа жасушасы қосылып, 46 хромосомасы бар жаңа жасуша (зигота) түзіледі. Осылайша, ата-анасының генетикалық материалы жаңа ұрпаққа беріледі.
Сұрақтар:
Мәтін:
Адам ағзасындағы барлық жасушалар екі үлкен топқа бөлінеді: соматикалық жасушалар және жыныс жасушалары. Соматикалық жасушаларға бұлшықет, жүйке, сүйек, тері және қан жасушалары жатады. Оларда 46 хромосома (2n, диплоидты жиынтық) болады.
Ал жыныс жасушаларына сперматозоид пен жұмыртқа жасушасы жатады. Бұл жасушалар мейоз арқылы түзіліп, 23 хромосомадан (n, гаплоидты жиынтық) тұрады. Ұрықтану кезінде сперматозоид пен жұмыртқа жасушасы қосылып, 46 хромосомасы бар жаңа жасуша (зигота) түзіледі. Осылайша, ата-анасының генетикалық материалы жаңа ұрпаққа беріледі.
Сұрақтар:
- Соматикалық және жыныс жасушаларының хромосома саны қалай ерекшеленеді?
- Егер жыныс жасушаларында 46 хромосома болса, не болар еді?
- Баланың ата-анасынан генетикалық ақпаратты қалай алатынын түсіндіріңіз.
