§53. Әртүрлі түрлердің хромосомалар жиынтығы
Өсімдіктер, жануарлар және саңырауқұлақтар жасушасынын маңызды бөлігі өрілген жіпше тәрізді хромосомалар орналасатын ядро. Белгілі бір бояулармен қарқынды боялу қабілеттілігіне байланысты оларды хромосомалар деп атаған
(хромосома боялған дене) . Жасушадан хромосоманы әрқашанда табуға болмайды.
(хромосома боялған дене) . Жасушадан хромосоманы әрқашанда табуға болмайды.
Бұл түрдің негізгі белгілерінің бірі болып табылады. Бір ядроның хромосомалары хромосомалар жиынтығын түзеді. Жасуша ядросындағы хромосомалар жұп түзеді, жұп хромосомалардың сыртқы және ішкі құрылысы бірдей болады. Мысалы, адамда 46 хромосома 23 жұп түзеді. Бір жұпта екі бірдей хромосома болады. Ол хромосомалардың біреуі ұрықтану кезінде анасынан, екіншісі әкесінен келген, оларды гомологты хромосомалар деп атайды. Олай болса, адамда 23 жұп гомологты хромосомалар бар.
Жағдаяттық тапсырма
Биологтар жаңа ашылған өсімдіктің жасушаларындағы хромосома санын зерттеді. Олардың талдауы бойынша, өсімдіктің хромосома саны 100 екені анықталды. Бұл өсімдік күрделі тіршілік иесі болуы мүмкін бе?
- Хромосома санының көп болуы өсімдіктің күрделілігіне әсер ете ме?
- Егер өсімдіктің хромосома саны өзгерсе, оның қасиеттері өзгере ме?
- Ғалымдар хромосома санын зерттеу арқылы қандай жаңалықтар ашуы мүмкін?
