11-сынып. 67-тақырып
Ғаламдық жылыну себептері
Ғаламдық жылыну Жердің климаттық жүйесіндегі орташа температураның жоғарылауы. 1970 жылдан бастап жылыну энергия-сының кемінде 90%-1 мұхитта шоғырланады. Жылу жинаудағы мұхиттың басым рөліне қарамастан, ғаламдық жылыну термині жиі құрлық пен мұхит бетіндегі ауаның орташа температурасының өсуін белгілеу үшін қолданылады.
Жылыну себептері
Парниктік газдардың артуы
Атмосферада көмірқышқыл газы (CO₂), метан (CH₄), азот тотығы (N₂O) сияқты парниктік газдардың шамадан тыс жиналуы күн сәулесін жер бетінде ұстап қалып, Жердің қызуын арттырады.
Өнеркәсіптік және технологиялық даму
Адамзаттың қарқынды дамуы кезінде экологиялық тепе-теңдік бұзылды. Зауыттар мен фабрикалар атмосфераға зиянды газдар шығарып, климатты өзгертуге үлес қосады.
Көліктің көбеюі
ортаның градиенттері бойынша жүйелердің алуантүрлілігі
Жылыжай эффектісін 1824 жылы Жозеф Фурье анықтаған, ал 1896 жылы Сванте Аррениус алғаш рет оған сандық зерттеу жүргізді.
Жер бетіндегі негізгі жылыжай газдары: су буы (бұлттарды есепке алмағанда, жылыжай өсеріне шамамен 36-70% жауапты), көмірқышқыл газы (СО) (9-26%), метан (СН) (4-9%) жөне озон (3-7%) болып табылады.
Жер бетіндегі негізгі жылыжай газдары: су буы (бұлттарды есепке алмағанда, жылыжай өсеріне шамамен 36-70% жауапты), көмірқышқыл газы (СО) (9-26%), метан (СН) (4-9%) жөне озон (3-7%) болып табылады.
