6-с. 48-тақырып
ЭКОЖҮЙЕ ҚҰРАМБӨЛІКТЕРІ (КОМПОНЕНТТЕРІ) АРАСЫНДАҒЫ БАЙЛАНЫС
Жүйедегі өзара байланыс – «қорек – қоректі тұтынушы»
Жүйедегі өзара байланыс – «қорек – қоректі тұтынушы». Табиғаттағы әртүрлі ағзалар арасындағы қарым-қатынаста жетекші рөлді «қорек – қоректі тұтынушы» тізбегі атқарады. Мысалы, жыртқыш пен жемтік, өсімдік пен жануар және т.б. Осы жұптардың өзара байланысын тура және кері байланыс ретінде қарастыруға болады. Мысалы, жыртқыш (түлкі) тым көбейген жылдары оның аулайтын жемтігі (қоян) азая түседі: қуаңшылық жылдары жа нуарлар саны кемиді.
Шөл экожүйесінің негізгі өсімдігі – жантақ. Жантақ бейорганикалық заттарды органикалық заттарға айналдырады. Олар – өндіруші ағзалар (продуценттер). Дайын органикалық заттарды жейтін жануар – түйе. Бұл ағзалар – тұтынушылар (консументтер) болып есептеледі.
Өсімдіктер мен жануарлардың қалдықтарын бактериялар мен саңырауқұлақтар ыдыратып, өз қорегіне пайдаланады. Оларды ағзаны ыдыратушылар (редуценттер) деп атайды. Олай болса, шөл экожүйесінде ағзалардың өндіруші, тұтынушы, ыдыратушы дейтін үш тізбегі бар.
- Егер жантақ жойылып кетсе, не болады?
- Қоян саны көбейсе ше?
- Бактериялар болмаса, экожүйеде не өзгереді?
- Қоян саны көбейсе ше?
- Бактериялар болмаса, экожүйеде не өзгереді?
