§25. жасушаның негізгі компоненттерінің қызметі

Цитоплазма - жасуша ядросын қоршап жатқан қоймалжың зат, құрамына жасушалық мембранамен шектелген гиалоплазма және органеллалар кіреді.

Митохондрия
Жасушаның “энергетикалық станциясы”. Онда жасушалық тыныс алу жүріп, АТФ түрінде энергия түзіледі.
ЭПТ
Заттарды тасымалдау, ақуыз және липид синтезін қамтамасыз етеді. Түйіршікті ЭПТ-де рибосомалар орналасып, ақуыз түзіледі; тегіс ЭПТ-де майлар мен көмірсулар синтезделеді.
Ядро
Генетикалық ақпаратты сақтап, жасушаның барлық қызметін басқарады. Онда ДНҚ және РНҚ синтезі жүреді.
Лизосомалар
Жасуша ішіндегі “қорытушы органоид”. Ескі немесе зақымдалған құрылымдарды, бөгде заттарды ыдыратып, қайта өңдеуге қатысады.
  • Су
    жасушаның негізгі бөлігі, зат алмасу реакциялары жүретін орта, еріткіш және термореттеуші рөл атқарады.
  • Ферменттер
    биохимиялық реакцияларды тездететін (катализдейтін) нәруыздық молекулалар
  • Май тәрізді заттар
    Май тәрізді заттарға кейбір гормондар, лецитин, холестерин жатады.
  • Липидтер
    энергия қоры, жасуша мембранасының құрамдас бөлігі және гормондар мен витаминдердің негізі.
  • Нәруыздар
    жасушаның негізгі энергия көзі, құрылымдық және қорға жиналатын қосылыстар (мысалы, глюкоза, крахмал).
  • Көмірсулар
    құрылымдық және қызметтік молекулалар; ферменттер, гормондар, антиденелер осы топқа жатады.
Сәйкестендір
Жауабы
A–2, B–3, C–1, D–4, E–5
Қысқаша жауап бер

  1. Фосфолипидтер неге “екіұдай қасиетті” деп аталады?
  2. Ферменттердің жұмысын қандай факторлар тежейді?
  3. Су тапшылығы жасушаға қалай әсер етеді?
  4. Нәруыздардың мономері не?
  5. Көмірсулардың өсімдік пен жануарлардағы қызметін салыстыр.
Made on
Tilda