§9. Жылыжай эффектісі, озон қабатының жұқаруы және олардың салдары
Озон қабатының жұқаруы – атмосфераның жоғарғы қабатындағы озон молекулаларының азаюы. Оның басты себебі – фреондар мен басқа да зиянды химиялық қосылыстар. Озон қабаты жұқарғанда ультракүлгін сәулелер жерге көптеп түседі, бұл тері обыры, көз аурулары және экожүйелерге зиян келтіреді
- Мәні
Атмосферадағы көмірқышқыл газы, метан, су буы сияқты парниктік газдар күн сәулесін жерге жіберіп, кері жылуды ұстап қалады. Бұл Жер бетінің температурасын көтереді
- Себептері
Көлік түтіні, зауыттардан шығатын газдар, орманның жойылуы және органикалық отын жағу парниктік газдардың көбеюіне әкеледі
- Салдары
Мұздықтардың еруі, теңіз деңгейінің көтерілуі, құрғақшылық пен су тасқыны сияқты климаттық апаттар жиілейді
- Мәні
Атмосфераның стратосфера қабатындағы озон молекулалары (O₃) азайып, жерге ультракүлгін сәулелердің көп түсуіне жол ашады.
- Себептері
Фреондар (хлорфторкөміртектер), аэрозольдар, өндіріс газдары озонды бұзады. Бұл заттар атмосфераға көтеріліп, озон молекулаларын ыдыратады
- Салдары
Тері обыры мен көз ауруларының көбеюі, экожүйелердің бұзылуы, өсімдіктер мен жануарларға зиян келуі
1. Озон қабатының жұқаруы адам денсаулығына қалай әсер етеді?
2. Жылыжай эффектісі салдарынан қандай табиғи апаттар жиілеуі мүмкін?
3. Озонды бұзатын заттарға мысал келтір.
4. Атмосферадағы парниктік газдардың негізгі көзі не?
5. Қоршаған ортаны қорғау үшін қандай ұлттық дәстүрлерді мысалға келтіре аласың?
