§41. баламалы энергия көздері
  • Баламалы энергия – сарқылмайтын және табиғатқа зиянсыз қуат көзі. Мысалы: күн, жел, су және биомасса энергиясы.
  • Неліктен маңызды?
    Қоршаған ортаны ластамайды.
    Қайта қалпына келеді.
    Болашақта қазбалы отынды алмастырады.
БАЛАМАЛЫ ЭНЕРГИЯ КӨЗДЕРІ ДЕГЕН НЕ?
ЖЕЛ ЭНЕРГЕТИКАСЫ
Желдің кинетикалық энергиясын электр қуатына айналдырады (жел турбиналары арқылы). Артықшылығы: Қоршаған ортаға зиянсыз, жаңартылатын. Бірақ ол жел бар аймақтарда тиімді, тұрақсыз қуат көзі.
КҮН ЭНЕРГЕТИКАСЫ
Күн сәулесін фотоэлектрлік панельдер арқылы электр энергиясына айналдырады. Артықшылығы: Шексіз энергия көзі, экологиялық таза. Кемшілігі: Бұлтты күндерде және түнде жұмыс істемейді, құрылғысы қымбат.
СУ ЭНЕРГЕТИКАСЫ
Өзен ағысын немесе толқынды электрге айналдырады. Мысал: Шардара ГЭС (Қазақстан). Артықшылығы: Үздіксіз қуат көзі, көміртек шығармайды. Кемшілігі: Экожүйеге әсері бар, қымбат салынуы мүмкін.

ГЕОТЕРМАЛЬДЫ ЭНЕРГЕТИКА
Жер асты ыстық сулары мен буын пайдалану арқылы энергия алу. Исландияда кеңінен қолданылады. Артықшылығы: Жердің жылуы таусылмайды. Кемшілігі: Барлық жерде қолжетімді емес, қымбат қазу жұмыстары қажет.
БИОЭНЕРГЕТИКА
Органикалық қалдықтардан (ағаш, өсімдік қалдықтары, қоқыс) энергия алу. Артықшылығы: Қалдықтарды қайта өңдейді, көміртек ізін азайтады. Кемшілігі: Тиімділігі төмен, көп жерді қажет етеді.
СУТЕГІ ЭНЕРГЕТИКАСЫ
Сутегіні отын ретінде қолданып, энергия өндіру. Мысал: Toyota Mirai автокөлігі сутегімен жүреді. Артықшылығы: Тек су буларын бөледі, экологиялық таза. Кемшілігі: Сутегіні өндіру өте қымбат және күрделі.
1. Дұрыс-бұрыс тапсырмасы
  1. Геотермальды энергия күн энергиясына тәуелді.
  2. Жел турбиналары жел жоқ жерде де электр өндіре алады.
  3. Биоэнергетикада қалдықтардан энергия алынады.
  4. Сутегімен жұмыс істейтін көліктер ауаға көмірқышқыл газын бөледі.
  5. Су энергетикасы тек тау өзендерінде қолданылады.

2. Шығармашылық тапсырма
«Мен болашақта қай баламалы энергия көзін қолданар едім?» тақырыбында шағын эссе жаз. Артықшылығы мен кемшілігін көрсет.

3. Толықтыр
  1. Күн энергиясын алу үшін __________ қолданылады.
  2. Геотермальды энергия __________ пайдаланады.
  3. Сутегі энергетикасының басты артықшылығы __________.
Made on
Tilda