5-с. Әбдім. 3-т. 50-п.

§50. жануарлар арасындағы қарым-қатынас

Жануарлар арасында жыртқыштық, бәсекелестік, симбиоз, паразитизм және комменсализм сияқты қарым-қатынастар болады. Біреулері қорек немесе мекен үшін күрессе, кейбіреулері бір-біріне пайда әкеледі немесе зиян тигізеді. Мысалы, қасқыр қоянды аулайды (жыртқыштық), ал бүрге иттің қанымен қоректенеді (паразитизм).

Бәсекелестік

Бірдей қорекке, мекенге немесе басқа да ресурстарға жануарлардың таласуы. Бұл қатынас екі түрге де кері әсерін тигізуі мүмкін.
Мысалы, түлкі мен қасқыр бір аймақтағы қояндарды аулайды.
Жыртқыштық

Бір жануар екіншісін қорек ету үшін аулайды. Жыртқыш пен олжа арасында экологиялық тепе-теңдік сақталады. Мысалы, қасқыр – қоян, бүркіт – суыр.

Симбиоз

Екі түрлі жануардың бір-біріне пайда келтіріп, өзара тиімді тіршілік етуі. Мысалы, аққұтан – мүйізтұмсық (аққұтан мүйізтұмсықтың үстінен жәндіктерді теріп жейді)
Паразитизм

Паразит жануар иесінің денесінде тіршілік етіп, оның есебінен қоректенеді. Бұл иесіне зиян тигізеді. Мысалы, бүрге – ит, кене – қасқыр.

Төмендегі мысалдарды дұрыс қарым-қатынас түрімен сәйкестендір:

Мысалдар	Қарым-қатынас түрі
Қасқырдың қоянды аулауы
Аққұтанның мүйізтұмсықтың үстінен жәндік теруі
Түлкі мен қасқырдың бір қорекке таласуы
Бүргенің иттің қанымен қоректенуі

Дұрыс/Бұрыс

Бәсекелестік кезінде екі жануар да пайда көреді.
Симбиоз – екі ағзаның өзара тиімді қатынасы.
Жыртқыштықта олжа жыртқыштан пайда көреді.
Паразитизмде паразит иесіне зиян тигізеді.

Артықты тап

Түлкі мен қасқыр – қорекке таласуы
Бүркіттің суырды аулауы
Аққұтан мен мүйізтұмсықтың байланысы
Бүргенің иттің қанын сору