§4. ДҮНИЕЖҮЗІ ҒАЛЫМДАРЫ ҚАНДАЙ ӨЛШЕМ БІРЛІКТЕРІН ПАЙДАЛАНАДЫ
ХАЛЫҚАРАЛЫҚ БІРЛІКТЕР ЖҮЙЕСІ
СИ – халықаралық бірліктер жүйесі, метрлік өлшемдер жүйесінің заманауи нұсқасы. СИ әлемдегі күнделікті өмірде де, ғылым мен техникада да айрықша кең көлемде қолданылатын бірліктер жүйесі болып табылады.
Қазақ халқының ежелгі өлшемдері
Қадам – адам аяғының адымына тең ұзындық өлшемі (60–70 см).
Құлаш – иық деңгейінде екі жаққа жайылған екі қолдың саусақ ұштарына дейінгі мөлшерге тең ұзындық өлшемі. Құлаш саудада, тұрмыста, сондай-ақ салық төлеу кезінде есептесу үшін пайдаланылған.
Қап – масса өлшемі. Бір қап Қазақстанның оңтүстігі мен Орталық Азияда 65–66 кг-ға, Қазақстанның басқа өңірлерінде 6 пұтқа (96 кг) тең. Астық массасын өлшеу үшін салық төлеу кезінде, саудада және өзара тауар алмасу кезінде есептесу үшін пайдаланылған.
3-кесте деректерін пайдаланып, берілген шамаларды СИ жүйесіне келтір.
0,3 т = кг
2 км = м
2 сағ = с
450 мм = м
0,5 ч
0,5 с = с
6 мин = с
200 г = кг
0,3 т = кг
2 км = м
2 сағ = с
450 мм = м
0,5 ч
0,5 с = с
6 мин = с
200 г = кг
