§12. КООРДИНАТТАРЫ БОЙЫНША ГЕОГРАФИЯЛЫҚ НЫСАНДЫ ҚАЛАЙ ТАБУҒА БОЛАДЫ
ТЕРМИНДЕР

  • Параллель – глобуста немесе картада экваторға параллель жүргізілген шартты сызықтар.

  • Меридиан – глобуста немесе картада бір полюстен екінші полюске шартты түрде жүргізілетін сызық.

  • Градустық тор – картадағы ендік пен бойлық сызықтарының жиынтығы. Ол Жердегі нүктенің орнын табуға көмектеседі.

  • ГЕОГРАФИЯЛЫҚ ЕНДІК

    Жердегі нүктенің экватордан қаншалықты солтүстікке немесе оңтүстікке қарай орналасқанын көрсететін шама.


    Мысал:

    Алматының географиялық ендігі – 43° с.е. (солтүстік ендік).

    Буэнос-Айрес – 35° о.е. (оңтүстік ендік).


    Яғни, экватордан жоғары болса – солтүстік ендік, төмен болса – оңтүстік ендік.

  • ГЕОГРАФИЯЛЫҚ БОЙЛЫҚ

    Жердегі нүктенің бастапқы меридианнан (Гринвич меридианы) қаншалықты шығысқа немесе батысқа қарай орналасқанын көрсететін шама.


    Мысал:

    Нұр-Сұлтанның географиялық бойлығы – 71° ш.б. (шығыс бойлық).

    Лондон – 0° (бастапқы меридианның бойында).


    Яғни, гринвичтен оңға қарай болса – шығыс бойлық, солға қарай болса – батыс бойлық.

Дұрыс/бұрыс

  1. Экватор – бұл бастапқы меридиан.
  2. Солтүстік полюс – 90° солтүстік ендікте орналасқан.
  3. Гринвич меридианы бойлықты есептеудің бастау нүктесі.
  4. Оңтүстік ендік экватордан жоғары орналасқан.
Берілген координаталар бойынша қала қай жерде орналасқанын анықта:

43° с.е., 76° ш.б. – бұл қай қала?
51° с.е., 71° ш.б. – бұл қай қала?
Made on
Tilda